Ėshtė dhurata qė Perandoria Romake i bėri botės: njė ditė
mė shumė nė kalendarin vjetor. 29 shkurti ka qenė gjithmonė
burim misteri, intrigash dhe kundėrshtish
Misteri dhe magjikja e vitit tė brishtė (29 shkurtet e shėnuara nė histori)
MĖ 29 SHKURT...1504
Kristofor Kolombi ngeci nė Xhamajkė dhe
kėrkoi ardhjen e pėrforcimeve pėr t'u mbrojtur
nga ndonjė sulm i banorėve tė mundshėm
tė ishullit. Njė nga truket qė ai pėrdori
pėr t'i trembur vendasit ishte parashikimi
i eklipsit tė Hėnės, qė do tė ndodhte mė
29 shkurt, sipas llogaritjeve tė tij. Eklipsin
Kolombi e "shiti" si njė aftėsi tė tijėn tė mbinatyrshme,
pėr tė trembur banorėt, por vendasit
nuk u gėnjyen gjatė e pėr mė tepėr
refuzuan qė t'u nėnshtroheshin tė huajve.
Ndihma i erdhi Kolombit njė muaj mė vonė
dhe kėshtu eksploratori i famshėm mundi
tė kthehej nė Spanjė.
MĖ 29 SHKURT...1940
Hattie McDaniel u bė aktorja e parė me
ngjyrė qė fitoi ēmimin "OsK*r" pėr rolin
dytėsor nė filmin "Bashkė me erėn". Ajo
luajti nė shumė filma tė tjerė.
MĖ 29 SHKURT...1960
Hugh Hefner hapi klubin e parė "Playboy".
Suksesi ishte shumė i madh me shfaqjen
e vajzave lepurushe dhe brenda njė kohe
tė shkurtėr klube tė tilla u hapėn nė
shumė shtete tė tjera tė Amerikės, por
edhe nė Evropė. Sot, njė ndėr tė paktėt
qė ka mbetur ende nė funksionim ėshtė
ai qė ndodhet nė Palms Hotel nė Las Vegas.
MĖ 29 SHKURT...1960
Njė tėrmet shkatėrrimtar 7.6 ballėsh, sipas
shkallės Rihter, mori jetėn e 12 mijė
personave nė Marok. Ai goditi pak pas
mesnatės dhe kohėzgjatja e tij ishte
vetėm 10 sekonda. Qytete tė tėra u shembėn,
por mbi ta u ndėrtuan tė rinj, tė cilėt
janė kthyer tani nė vende turistike.
nnnn
MĖ 29 SHKURT...1792
Kompozitori italian, Rossini, lindi nė qytetin
e Pesaros. Ai ishte njė nga talentet e
ēmuara tė periudhės sė artė tė Rilindjes
italiane. Ka shkruar mbi 30 opera dhe u
bė i njohur veēanėrisht pėr "Berberin e
Seviljes".
MĖ 29 SHKURT...1984
Kryeministri kanadez, Pierre Trudeau, lajmėroi
largimin e tij nga detyra, duke e
nisur fjalimin e tij tė fundit nė Parlament
me fjalėt e paharrueshme: "Sot ėshtė dita
e parė e pjesės qė mė ka mbetur nga jeta".
Ka qenė njė nga liderėt mė K*rizmatikė
tė tė gjitha kohėrave dhe nė funeralin e tij
nė vitin 2000 morėn pjesė shumė udhėheqės
botėrorė, mes tė cilėve edhe Fidel
Kastro.
MĖ 29 SHKURT...1996
Aktorja britanike dhe seks-simboli Joean
Collins, e cila ishte ndėr aktoret kryesore
nė serialin e famshėm televiziv amerikan
"Dynasty", fitoi njė gjyq prej tė cilit mori
njė dėmshpėrblim tė majmė prej 2 milionė
dollarėsh.
MĖ 29 SHKURT...1996
Avioni "Boeing 737", ndėrsa fluturonte
natėn nė Peru, u pėrplas me njė shkėmb,
duke u marrė jetėn 117 pasagjerėve.
MĖ 29 SHKURT...2004
Jean-Bertrand Aristide largohet nga Presidenca
e Haitit pas njė kryengritjeje tė rebelėve.
Misteri dhe magjikja e vitit tė brishtė
https://2img.net/h/i130.photobucket.com/albums/p.../Tebrisht2.jpgPėr shumė prej nesh
mbėrritja e 29 shkurtit
do tė thotė njė ditė pune
mė shumė, njė tjetėr
24-orėsh qė na shtohet deri nga
marrja e rrogės apo pagesa e kredisė.
Nuk ėshtė pėr t'u habitur,
qė njė vit i brishtė konsiderohet
si njė vit jo shumė i mbarė,
veēanėrisht pėr ata persona tė
cilėve u duhet ta festojnė ditėn e
lindjes njė herė nė 4 vjet. Njė fakt
interesant ėshtė se mė 29 shkurt
kanė lindur shumė muzikantė tė
shquar, duke filluar me Rossinin,
apo i famshmi Paul Rutherford,
artisti i rap-it, Jah Rule. Kėtyre
personave, por edhe tė
tjerėve qė kanė lindur mė 29 shkurt,
u takon qė tė mbeten tė rinj
pėr njė kohė tė gjatė, pasi, pėr
shembull, nė rast se nė moshėn
reale janė 80 vjeē, nė atė tė datave
tė lindjes u takon tė jenė 20.
Nė Shtetet e Bashkuara tė
Amerikės ka pasur tentativa pėr
ta ndryshuar disi kėtė "padrejtėsi".
Sot, bebeve qė do tė vijnė nė
jetė nė disa shtete tė vendit do
t'u bėhen dhurata falas dhe festa
tė mėdha ditėlindjesh, pasi qė
tė festojnė njė pėrvjetor tė tillė
sėrish atyre do t'u duhet tė presin
edhe 4 vjet tė tjerė. Por, nė
fund tė fundit pėrse na duhet
kjo shtesė nė ditėt tona ēdo 4
vjet? Cili ėshtė qėllimi i tij? Sipas
specialistit tė Observatorit
Mbretėror, viti i brishtė ka pėr
qėllim, nė njėfarė mėnyre, t'u
japė kuptim ritmeve natyrore.
Nėse njė kalendar bazohet nė
ciklet natyrore tė Diellit dhe
Hėnės ai nuk do tė funksionojė,
ndaj duhet ndėrhyrje. Termi
teknik i kėsaj ndėrhyrjeje ėshtė
"faktori i rremė". Pikėrisht viti ..
AUGUST CEZARI
Nė vitin 8 para Krishtit, August Cezari,
pasuesi reformator i Juliusit, pasi i bėri
ca ndryshime tė tjera kalendarit, e la vitin
e brishtė nė fuqi dhe kalendari i krijuar
prej tyre zgjati deri nė shekullin 16-tė
brishtė ėshtė "njė faktor i rremė".
Nė Egjiptin e lashtė mėsuan se
bota nuk rrotullohet rreth Diellit
ēdo 365 ditė, por thuajse me njė
ēerek dite mė shumė, pra me
rreth 6 orė mė shumė. Ky fakt i ka
ngatėrruar civilizimet pėrgjatė
mijėvjeēarėve. Njė tjetėr fakt
ėshtė se viti natyror e ndryshon
kohėzgjatjen e tij, pėr shkak tė
faktorėve tė parashikueshėm, tė
tillė si ndryshimi i orbitės dhe rrjetės
gravitacionale apo edhe
ndikimeve tė paparashikueshme
tė likuideve qė ndodhen
nė qendėr tė Tokės. Kur Laboratori
Kombėtar i Fizikės nė Teddington
shpiku orėn atomike nė
vitet '50, u zbulua se kohėmatja
e bazuar nė vibrimin e atomeve
ishte mė e saktė se ajo e Tokės.
Nė vitet '70 doli nevoja e njė
tjetėr "faktori tė rremė". Kėsisoj
u fut sekonda shtesė pėr tė bėrė
bashkė si kohėn e rrotullimit tė
Tokės rreth Diellit, ashtu edhe
kohėn e matur sipas vibrimeve
atomike. Por sekonda shtesė nuk
shtohet pėr ēdo vit. Vendimi pėr
shtimin ose jo tė saj (deri tani nė
fakt ėshtė shtuar ēdo vit) merret
nga Shėrbimi Ndėrkombėtar i
Rrotullimit tė Tokės nė Paris.
Sekonda e fundit ėshtė shtuar
mė 1 janar tė vitit 2006 dhe shkaktoi
pak diskutime, e ndėrkohė
po tė vini re sinjalin e orės nė
stacionin televiziv BBC, qė nga
ajo datė ajo transmetohet me njė
"bip" shtesė. Ēėshtja e matjes
dhe mėnyrave tė matjes sė kohės
ėshtė bėrė shpesh edhe ēėshtje
diskutimesh politike. Kėshtu,
disa vjet mė parė, Shtetet e Bashkuara
sugjeruan qė koha duhej
tė matej sipas orės atomike, qė
do tė thotė tė heqėsh dorė nga